Laat ik voorop stellen dat ik niks te kort kom, er is financiële ruimte en ik realiseer me echt dat er gezinnen zijn die rond moeten komen van €50 in de week. En toch heb ik soms ook financiële onrust. Ik heb geen eigen inkomen -basisinkomen- met als gevolg dat ik steeds vaker een drukke-bende-momentje in m’n hoofd heb over geld. Ook al maak ik weloverwogen keuzes met mijn beperkte budget, soms overvalt me het gevoel dat het gewoon “sucks”. Ik ben geen big spender maar de realiteit is gewoon dat ik momenteel niks binnenbreng. Gelukkig heb ik dan een lief die zegt dat wat ik nu doe veel belangrijker is dan geld. Een kus op m’n hoofd en ik kan er ook weer even tegenaan.
Even geleden snuffelde ik even rond op de Correspondent, op zoek naar inspiratie voor blog posts of gewoon interessante artikelen. Daar stuitte ik op een artikel van Rutger Bregman, waarin hij vertelt dat zijn boek “Gratis geld voor iedereen” -ook in het Engels is verschenen (“Utopia for Realists“). Het is een geweldig inspirerend boek om te lezen, prachtige ideeën en goed opgeschreven.
Ondertussen heb ik ook 2 afleveringen van Tegenlicht over het basisinkomen -gratis geld- gekeken en ben ik geboeid geraakt door het idee. En geïnspireerd door de Duitse Michael Bohmeyer, die een succesvol crowdfunding project is gestart en nu 39 mensen een jaar lang aan een basisinkomen heeft geholpen. Nummer 40 komt eraan met nog € 1500,- te gaan. Da’s toch mooi!
Basisinkomen in het kort
Een basisinkomen houdt in dat iedereen, ongeacht wat dan ook, recht heeft op dat geld. Er zijn geen voorwaarden aan verbonden. Maar dat betekent wel dat het hele toeslagen systeem verdwijnt en je dus financieel gezien meer verantwoordelijk bent. Dat zou ong gaan om € 1000,- op maand basis voor elke volwassenen. Ook kinderen krijgen een basisinkomen, weliswaar niet de volle € 1000,- maar een mooie aanvulling voor het hele gezin of het studie potje voor later.
In eerste instantie is het bedacht om de armoede te bestrijden. Geef de armen gewoon geld. Maar dat alleen al gaat ontzettend tegen het gevoel in van veel mensen. De moraal “werken voor je geld” zit er goed in. Maar heeft mantelzorg dan geen waarde of het opvoeden van je kinderen?
Geld en autonomie
Voor mijn gevoel gaat het in de toekomst om het verschil maken; creatief, ondernemend en innovatief. Juist die eigenschappen komen veel meer naar boven bij mensen als ze relaxt en ontspannen zijn. En nee geld maakt niet gelukkig maar het geeft je wel de mogelijkheid om autonome keuzes te maken. Daar word ik in ieder geval relaxt van.
Als ik bijvoorbeeld kijk naar mijn ervaring met het UWV is het een behoorlijk frustrerend en niet-motiverend systeem. Het is niet gericht op kansen creëren, het beste uit jezelf halen maar op protocol volgen en bestraffen. Dat geeft geen fijn gevoel, je voelt je beperkt én ook nog eens gedwongen te solliciteren op banen die gewoon niet bij je passen.
Ik merk bij mezelf dat ik het lastiger vind om buiten de kaders te denken als gedachtes over geld toch iedere keer naar boven kruipen. Zulke beperkingen zorgen bij mij voor een minder open blik. Als je minder te besteden hebt, word je passiever. Dat ervaar ik op sommige momenten ook terwijl er bij ons gewoon geld is om een ijsje te eten of om ergens heen te gaan. Ik snap wel dat je vaker achter de TV belandt als je weinig geld te besteden hebt. Sporten bijvoorbeeld is hartstikke duur -en dan heb ik het niet over de biertjes achteraf ;-).
Ontwikkeling
Succesvolle bedrijven zoals Google hechten heel veel waarde aan hun medewerkers, dat is hun kapitaal. Ze investeren erin door de werkomstandigheden zo prettig mogelijk te maken en de werk privé balans zo optimaal mogelijk. Geïnspireerd personeel en ideeën die het verschil maken. Waarom zou je als maatschappij ook niet zo omgaan met je mensen? Investeren om te inspireren en op die manier je economie succesvol en innovatief te maken -of te houden. Da’s een beetje te kort door de bocht maar wat zou het mooi zijn als het zo zou werken.
It takes money to make money. Als je, pakweg een jaar, een basisinkomen hebt, kun je die cursus doen of die opleiding. Je kunt investeren in jezelf. Ik ben je de laatste tijd aan het kijken of ik de dingen die ik al kan, uit kan breiden. Dat zou dan zijn via een HBO programma of een korte post HBO opleiding zijn. Misschien door crowdfunding waarmee ik mezelf help, maar ook anderen want dat is 1 van de dingen die ik belangrijk vind.
In mijn beleving zal een basisinkomen mensen niet luier maken. Ja, ik ben er zo 1, die gelooft in het goede van de mens. Misschien gaan mensen minder werken maar dat is niet persé lui of slecht. Mensen besteden misschien juist meer tijd aan hun kinderen, of doen meer mantelzorg taken. Of vrijwilligerswerk. Of krijgen we massaal gewoon geen burnout.
En stel je voor dat meer mannen ook parttime gaan werken omdat dat financieel kan. Dan worden zorgtaken binnen een gezin -nog- gelijkmatiger verdeeld. En misschien wordt in het bedrijfsleven dan juist parttime de norm zodat vrouwen en mannen écht gelijke kansen krijgen.
Experiment
De 1e aflevering over t basisinkomen van Tegenlicht (21 september 2014) vertelt het verhaal over het experiment in de jaren 70 in Canada. De gegevens over dit onderzoek waren jarenlang zoek maar ondertussen weer boven water en bekeken door econoom Evelyn Forget. Het was heel positief en mensen die erover spraken zagen het echt als een middel wat ze ruimte gaf voor andere keuzes. Kiezen voor dingen die zij belangrijk vonden.
Ik begrijp dat er ook veel vragen zijn, en de meest gestelde vraag zal ongetwijfeld zijn: wie gaat dat betalen? Als het om dat plaatje gaat, zijn er andere mensen die dat veel beter kunnen uitleggen. Als je meer wilt weten, kijk dan eens op Basisinkomen 2018. Al denk ik waar een wil is, is een weg. Maar het basisinkomen vergt vooral een heel andere mindset, dat is misschien nog wel een groter struikelblok dan het geld.
Net als Michael Bohmeyer kan ik je het basisinkomen niet helemaal verkopen op basis van cijfers. Wat ik wel kan, is het echte verhaal vertellen; de beleving van vrijheid, zelf keuzes maken, jezelf ontwikkelen en daarmee een bijdrage leveren aan de maatschappij.
Van het experiment in een Canadees stadje in de jaren ’70 naar Den Haag anno 2016, dat is een flinke stap. Een andere tijd, een ander land en een veel grotere verscheidenheid van mensen. Wat zou er hier gebeuren als iemand zonder baan maandelijks € 1000 zou krijgen? Of iemand die een stafblad heeft? Of iemand die verslaafd is? Dát zijn de vragen waar we antwoorden op willen hebben.
Daar krijgen we geen antwoorden op door erover te blijven praten. Laten we gewoon experimenteren -ja en ook documenteren, analyseren en evalueren natuurlijk. Investeren in zo’n experiment kan interessant zijn voor voor en tegenstanders.
Dus droom even met me mee; wat zou jij -anders- doen of niet meer doen als je vanaf volgende maand een basisinkomen kreeg van €1000,-? Laat het me weten, ik ben wel benieuwd.
Mijn route…
– een mens mag dromen dus ik heb een lijstje gemaakt (ja, weer een lijstje) met dingen die ik zou willen doen als ik een basisinkomen zou hebben. En daar zit lui-op-de-bank-hangen-en-chips-eten niet bij.
– klein beginnen en kijken of ik een opleiding voor mezelf kan crowdfunden of misschien wel voor meer mensen
– micro investeringen blijven doen in m’n eigen ontwikkeling door gebruik te maken van Blendle en de Correspondent, dat is zo’n positieve kant van veel tijd hebben…je kunnen verdiepen in dingen
De utopie van Bregman is een werkelijkheid waar ik morgen in wil leven
Adriaan van Dis
